Türkiye’de otomobil fiyatlarının Avrupa ülkelerine kıyasla neden bu kadar yüksek olduğunu hiç merak ettiniz mi? LenaCars tarafından yapılan kapsamlı bir araştırma, bu sorunun cevabını ve daha fazlasını ortaya koyuyor. Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de sıfır kilometre araç fiyatları Avrupa’ya göre ortalama %70 daha pahalı. Ancak asıl dikkat çeken nokta, ikinci el araçlarda bu farkın çok daha büyük olması. 0-5 yaş arası otomobillerde fiyat farkı 2,5 kata çıkarken, 20 yaş ve üzeri araçlarda bu oran tam 5 kat oluyor! Peki, bu durumun temel sebebi ne?
Vergilendirme Sistemi Türkiye’deki Fiyatları Yukarı Çekiyor
LenaCars Genel Müdürü Selçuk Nazik’e göre, Türkiye’deki otomobil fiyatlarının Avrupa’ya kıyasla bu kadar yüksek olmasının temel nedeni vergilendirme sistemi. Türkiye’de Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) gibi ilave vergiler, sıfır ve ikinci el araçların fiyatlarını ciddi şekilde artırıyor. Avrupa ülkelerinde ise vergilendirme genellikle araçların çevreye verdiği kirlilik üzerinden yapılıyor. Örneğin:
Almanya: Tam elektrikli araçlar (BEV), ilk tescillerinden itibaren 5 yıl boyunca motorlu taşıt vergisinden muaf tutuluyor. Hibrit araçlar ise CO₂ emisyon değerine bağlı olarak yıllık vergiye tabi.
Fransa: “Bonus–Malus” sistemi uygulanıyor; düşük emisyonlu araçlara alım desteği sağlanırken, yüksek emisyonlu araçlara ek vergi getiriliyor.
Birleşik Krallık: Hibrit alım teşvikleri sona ererken, sıfır emisyonlu araçlara yönelik vergilendirme avantajları da kademeli olarak kaldırılıyor.
Türkiye’de ise vergilendirme sistemi, çevresel faktörlerden ziyade matrah ve motor gücü gibi kriterlere dayanıyor. Bu durum, özellikle eski araçlarda fiyatların astronomik seviyelere çıkmasına neden oluyor. Örneğin Almanya’da 2000 Euro’ya satılan 20 yaşındaki bir Opel Astra, Türkiye’de 10.000 Euro’ya satın alınabiliyor.
Türkiye’nin Araç Sahipliği OECD Ortalamasının Gerisinde
Araştırmaya göre, Türkiye’nin nüfusa kıyasla araç sahipliği oranı da oldukça düşük. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’de her 1000 kişiye 354 motorlu araç düşerken, Avrupa Birliği ülkelerinde bu oran ortalama 570. Yüksek vergi yükü, Türkiye’de otomotiv pazarının büyüme hızını yavaşlatıyor ve tüketicilerin sıfır veya ikinci el araçlara erişimini zorlaştırıyor.
Elektrikli ve Hibrit Araçlarda ÖTV Oranları
Elektrikli ve hibrit araçlar için ÖTV oranları da Türkiye’de oldukça dikkat çekici. Motor gücü ≤ 160 kW ve matrah ≤ 1.450.000 TL olan elektrikli modeller %10 ÖTV dilimine giriyor. Bu modeller arasında Togg T10X, Tesla Model Y ve Renault Zoe gibi popüler araçlar bulunuyor. Ancak hibrit modellerde ÖTV oranları %30 ile %60 arasında değişiyor ve üst segment hibritlerde bu oranların daha da artabileceği konuşuluyor.
Vergi Reformu Şart
Selçuk Nazik’e göre, Türkiye’nin mevcut vergilendirme sistemi güncelliğini yitirmiş durumda. Matrah bazlı vergi sisteminin terk edilmesi ve daha dengeli bir vergi reformunun yapılması, tüketici güvenini artırabilir ve otomotiv sektörünün büyümesine katkı sağlayabilir. Nazik, “Vergi politikalarının çevre düzenlemelerine ve gerçek piyasa koşullarına uyarlanması, hem yerli üreticiler hem de yatırımcılar için olumlu bir sinyal olacaktır.” diyor.
